martin buber ne demek?

Martin Buber

Martin Buber (İbranice: מרטין בובר‎; Almanca: Martin Buber; d. 8 Şubat 1878, Viyana - ö. 13 Haziran 1965, Kudüs), Avusturyalı-İsrailli Yahudi filozof, teolog, eğitimci ve yazar. Özellikle diyalog felsefesi olarak bilinen varoluşçu bir düşünce biçimi geliştirmiştir. "Ben ve Sen" (Ich und Du) adlı eseri, bu felsefenin temelini oluşturur.

Hayatı

İlk Yılları ve Eğitimi

Martin Buber, 8 Şubat 1878'de Viyana'da, zengin ve eğitimli Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi, o dört yaşındayken ayrıldı ve Buber, büyükbabası tarafından büyütüldü. Büyükbabası, İbranice edebiyat ve Yahudi geleneği üzerine önemli bir bilim insanıydı. Bu durum, Buber'in erken yaşta Yahudi kültürü ve düşüncesiyle tanışmasına olanak sağladı.

Buber, Viyana, Leipzig, Zürih ve Berlin üniversitelerinde felsefe, sanat tarihi, Alman edebiyatı ve psikoloji eğitimi aldı. Özellikle Friedrich Nietzsche'den etkilendi.

Siyonizm ve Kültürel Faaliyetleri

20. yüzyılın başlarında Buber, Siyonizm hareketine katıldı ve kültürel Siyonizm akımının önde gelen savunucularından biri oldu. Siyonizm, Yahudi halkının kendi topraklarında bağımsız bir devlet kurma amacını taşıyan siyasi bir hareketti. Buber, bu hareketin kültürel boyutuna odaklanarak, Yahudi kimliğinin yeniden canlandırılması ve Yahudi kültürünün geliştirilmesi gerektiğini savundu.

Buber, Der Jude (Yahudi) adlı bir dergi kurarak, Yahudi düşünürlerin ve sanatçıların eserlerini yayınladı. Ayrıca, Hasidizm üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır. Hasidizm, 18. yüzyılda Doğu Avrupa'da ortaya çıkan mistik bir Yahudi hareketidir. Buber, Hasidik hikayeleri derleyerek ve yorumlayarak, bu hareketin temel değerlerini ve öğretilerini geniş kitlelere ulaştırmıştır.

Nazi Dönemi ve Filistin'e Göç

1933'te Adolf Hitler'in iktidara gelmesiyle birlikte, Buber'in durumu giderek zorlaştı. Yahudi kimliği nedeniyle baskılara maruz kaldı ve 1938'de Almanya'dan Filistin'e göç etmek zorunda kaldı.

Filistin'de İbrani Üniversitesi'nde sosyoloji profesörü olarak görev yaptı ve burada diyalog felsefesini geliştirmeye devam etti. Ayrıca, Arap-İsrail çatışmasının barışçıl yollarla çözülmesi için çaba gösterdi ve iki devletli çözümü savundu.

Ölümü ve Mirası

Martin Buber, 13 Haziran 1965'te Kudüs'te öldü. Düşünceleri, felsefe, teoloji, eğitim ve sosyal bilimler gibi çeşitli alanlarda etkili oldu. Özellikle diyalog felsefesi, insan ilişkileri, toplumsal adalet ve maneviyat konularında önemli katkılar sağlamıştır.

Felsefesi

Buber'in felsefesinin temelini, "Ben ve Sen" (Ich und Du) kavramı oluşturur. Bu kavram, iki farklı ilişki biçimini ifade eder: "Ben-O" (Ich-Es) ve "Ben-Sen" (Ich-Du).

• Ben-O: Bu ilişki biçimi, insanın dünyayı nesnel bir şekilde algıladığı ve diğer varlıkları kendi amaçları için kullandığı bir ilişkidir. Bu ilişkide, diğer varlıklar birer "nesne" olarak görülür ve insan onlarla etkileşimde bulunurken, kendi çıkarlarını ön planda tutar.
• Ben-Sen: Bu ilişki biçimi, insanın diğer varlıklarla doğrudan ve karşılıklı bir ilişki kurduğu bir ilişkidir. Bu ilişkide, diğer varlıklar birer "özne" olarak görülür ve insan onlara saygı duyar, onları anlamaya çalışır ve onlarla gerçek bir diyalog kurar.

Buber'e göre, gerçek insanlık, "Ben-Sen" ilişkisini kurabilme yeteneğine bağlıdır. Bu tür bir ilişki, yalnızca insanlar arasında değil, aynı zamanda insan ile doğa, insan ile sanat ve insan ile Tanrı arasında da kurulabilir.

Buber'in felsefesi, aşağıdaki temel prensiplere dayanır:

• Diyalog: Buber, gerçek iletişimin ve anlayışın ancak diyalog yoluyla mümkün olduğuna inanır. Diyalog, karşılıklı saygı, açıklık ve dürüstlük temelinde kurulan bir ilişkidir.
• Karşılıklılık: Buber, her türlü ilişkide karşılıklılığın önemli olduğunu vurgular. Karşılıklılık, her iki tarafın da birbirini etkilemesi ve birbirinden öğrenmesi anlamına gelir.
• Varlık: Buber, insanın varoluşunun anlamını, diğer varlıklarla kurduğu ilişkilerde bulduğunu savunur. İnsan, ancak diğer varlıklarla "Ben-Sen" ilişkisi kurarak gerçek kimliğini ve amacını keşfedebilir.
• Tanrı: Buber'e göre, Tanrı, her türlü "Ben-Sen" ilişkisinin kaynağıdır. İnsan, diğer varlıklarla kurduğu ilişkiler yoluyla Tanrı'ya ulaşabilir ve O'nunla bir diyalog kurabilir.

Eserleri

Martin Buber, çok sayıda kitap ve makale yazmıştır. En önemli eserlerinden bazıları şunlardır:

• Ben ve Sen (Ich und Du, 1923)
• Hasidik Hikayeler (Die Erzählungen der Chassidim, 1949)
• İyimserlik ve Ümitsizlik Arasında (Zwischen Gesellschaft und Staat, 1952)
• Eğitim ve Dünya Görüşü (Reden über Erziehung, 1953)
• Eclipse of God (1952)
• Moses (1946)
• Daniel: Dialogues on Realization (1913)

Etkisi

Martin Buber'in düşünceleri, 20. yüzyılın felsefe, teoloji, eğitim ve sosyal bilimler alanlarında önemli bir etki yaratmıştır. Özellikle diyalog felsefesi, insan ilişkileri, toplumsal adalet ve maneviyat konularında yeni bir bakış açısı sunmuştur.

Buber'in eserleri, farklı kültürlerden ve inançlardan insanlara ilham vermeye devam etmektedir. Onun düşünceleri, günümüzde de güncelliğini koruyan önemli konulara değinmekte ve insanlığın karşı karşıya olduğu sorunlara çözüm önerileri sunmaktadır. Buber'in çalışmaları, İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde, özellikle dinler arası diyalog ve barış çalışmaları alanında önemli bir rol oynamıştır.